Thăng Long, Hà Nội ko chỉ là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội mà còn là trung tâm của các món ăn, nghệ thuật ẩm thực dân tộc cổ truyền. Quà từ khắp các làng quê cả nước đều về Hà Nội bán , nếu ngon sẽ trở thành một trong những món ăn người Hà nội ưa dùng. Có những món ăn ngày thường , món ăn làm quà sáng hay quà trưa , quà chiều , quà , quà đêm. Cũng có những món ăn gần với tục lệ thờ cúng tổ tiên , gắn với phong tục ngay Tết ...
Thường ngày có đậu phụ Mơ ( Mai Động ) rán, kho, để sống nhúng nước sôi rồi ăn cho mát trong mùa hè, nướng làm quà hoặc đậu phụ rán cắt nấu chuối xanh, thịt lợn, bì lợn, mẻ, dấm bỗng ...̣ Cá cũng nhiều món, rán, kho khô với nghệ cắt lát mỏng, nấu dấm, ăn gỏi, luộc, nướng. Mùa hè ăn rau muống luộc cũng đặc biệt, rau phải tươi, non, ngắt ngọn luộc chính vừa độ thì cho sấu xanh vào hoặc vớt lá rau ra, để nước nguội mới vắt chanh, lá rau xanh, nước rau vàng nhạt, ăn chấm với nước mắm vắt chanh, dấm ớt tươi, một chút tỏi giã nhỏ. Đậu rán hay thịt kho dừa ăn với rau muống luộc là món ăn ngon của ngày hè nóng bức, hơn cả thịt, cá, trứng, nói không ngoa khi trưa hè nắng nóng hay chiều oi nồng với nắng xiên khoai. Người có tuổi ốm đau ăn giò sống nặn nhỏ như quả táo ta nấu với miến thì ngon và bổ. Ngày Tết nguyên đán không nên thiếu bánh chưng xanh. Mùa cưới cũng là mùa bánh chưng, lại thêm bánh dày, rồi bánh cốm, bánh xu xê ( còn gọi là bánh phu thê ) . Xôi vò chè đường cúng rằm Nguyên Tiêu ( tháng giêng âm lịch ), rằm tháng bảy xá tội vong nhân. Bánh trôi bánh chay mồng ba tháng ba, bánh nếp, bánh trôi, bánh gai, rượu nếp, qủa mận quả mơ ngày năm tháng năm giết sâu bọ . Bánh bỏng bánh đúc cúng các cô hồn tháng bảy âm lịch là ngày rằm xá tội vong nhân . Rằm tháng tám Trung thu có bánh nướng, bánh dẻo, cái to bằng cái mâm, đường kính 50 cm , giữa có hình con rồng, nổi lên đẹp, thơm, ngon. Sáng ăn quà phở hay bánh cuốn Thanh Trì, xôi lúa Tương Mai, xôi đậu xanh, xôi đậu đen, xôi lạc. Người thấy khó ở thì ăn bát cháo nấu bằng gạo tẻ thơm ( loại dự hay tám thơm ) thêm nhúm gạo nếp, đậu xanh, ăn nóng với đường trắng cho toát mồ hôi, giải cảm mùa hè . Bạn bè thân đụng nhau một phần thịt chó, hí húi lấy rơm thui rồi nấu các món nhựa mận, lòng rồi, chả, hay luộc, nướng ... ăn vào ngày mát trời hay se lạnh đưa cay chất cuốc lủi hay rượu cần. Bánh trái không chỉ là quà, là món ăn mà còn gắn với phong tục. Nhiều món ăn nấu nướng, kho, xào, luộc, rán cũng nằm trong mâm cỗ cúng gia tiên, cỗ Tết, cỗ cưới. Ngay cốm cũng có loại ăn hạt tươi với chuối trứng cuốc hoặc nấu chè cốm hay cốm xào, phở cũng đủ loại : phở bò, phở gà, phở bò chín, tái gầu, tái nạm. Cốm Vòng là ngon nhất. Bánh cuốn chay ( chỉ có hành ) , bánh cuốn thịt ( có thể thêm trứng tráng thái những mảnh sợi nhỏ ) . Ngon nhất là bánh cuốn Thanh Trì. Bánh khảo nhân đậu xanh hoặc nhân đậu đen. Bánh cốm Hàng Than. Bánh đậu xanh ngon không kém thị xã Hải Dương. Bánh mô-ga, bánh ga-tô, bánh ngọt ngoại quốc nhập vào và vô vàn bánh dân dã như bánh gai, bánh khúc, bánh hú, bánh rán, bánh bỏng, bánh nếp cùng vô vàn món ăn dân dã nhưng nhiều người yêu thích như bún riêu, bún chả, bún ốc. Bún ốc Hồ Tây cạnh phủ Tây Hồ, bánh tôm nhà nổi Tây Hồ ngon đến mức trở thành đặc sản. Không quên lạc rang, lạc luộc, cơm nắm muối vừng, ngô nướng, sắn luộc, khoai nướng, khoai luộc ( loại khoai lang bột hay khoai nghệ màu vàng ) rồi mía rước hay tiện "ông công "̉ ướp hoa bưởi thơm ngon nguyên chất hơn cả nước mía pha loãng trong nước đá lạnh uống lúc nắng nóng, thì có cho cảm giác mát nhưng rồi lại nóng ngay, trẻ con còn rôm sảy vì đá. Tết Nguyên Đán ăn thịt mỡ dưa hành, cá chép to, cá quả kho khô với nghệ, mật, thịt bò hầm với gừng, sả, thịt gà luộc rắc lá chanh thái nhỏ thành những mảnh li ti. Cỗ tính theo bát, bát măng nấu, bánh ninh chân giò, bát khoai tây nấu, bát miến, bát nấm hương, bát bóng nấu su hào trên có tôm to cắt nhỏ rải đều các bát, bát miến nấu thịt nạc, gia vị gừng thái nhỏ, hành hoa, có nhà thêm bát thịt thỏ hầm, bát long tuẶ cô cũng tínhtheo ‘’ đĩa’’ ,cũng đủ loại, đĩa thịt gà luộc rắc lá chanh thái mảnh sợi xanh, đĩa thịt quay, đĩa giò lụa, đĩa chả quế, đia thịt lợn luộc thái mỏng, đĩa xào su hào, bóng, thịt nạc, cà rốt, đậu Hà Lan rắc rau mùi tươi xanh, đia bánh chưng, đia bánh cốm, đĩa xôi gấc, đĩa chè kho, đa nộm đu đủ hay su hào, cà rốt thái nhỏ, đia chuối hay cam hoặc nho, táo ăn sau khi ăn cỗ, có người nói văn vẻ chữ Tây là đét-se .
Vậy là Hà Nội có cả một nền văn hóa ẩm thực xưa và nay, còn đó cả, hãy giữ lấy quá khứ đẹp đẽ trong đời sống hiện đại.
06-09-2012, 02:09 PM
Ẩm thực Hà Nội ngày nay
Dạng hẹp
